AI разговорни агенти на Филозофскиот факултет при УКИМ во Скопје
Вовед
AI разговорните агенти на Филозофскиот факултет при Универзитетот „Св. Кирил и Методиј“ во Скопје претставуваат специјализирани дигитални асистенти развиени за потребите на факултетот. Тие се дизајнирани како образовен и истражувачки ресурс насочен кон примената на вештачката интелигенција (Artificial Intelligence, AI) во високото образование, со посебен акцент на општествените и хуманистичките науки.
Овие агенти овозможуваат современ начин на интеракција со знаењето, каде студентите, професорите и истражувачите можат директно да комуницираат со интелигентен систем кој разбира, анализира и одговара во контекст на наставната и научната содржина.
Мисија и намена
Мисијата на AI разговорните агенти е да служат како мост меѓу традиционалните хуманистички дисциплини и современите технолошки иновации.
Нивната основна цел е да обезбедат стручна и методолошка поддршка за студентите, наставниците и истражувачите при интеграцијата на AI технологиите во наставниот и истражувачкиот процес.
Преку овие агенти, Филозофскиот факултет се позиционира како пионер во етичката и педагошката примена на AI во рамките на хуманистичкото образование.
Технички карактеристики
AI разговорните агенти се изградени врз основа на напредни архитектури за обработка на природен јазик (Natural Language Processing – NLP), што им овозможува:
Контекстуално разбирање на академски разговори
Генерирање на детални и логички структуриран текст
Пристап до релевантни извори на информации и теоретски концепти
Адаптивна комуникација според нивото и потребите на корисникот
Овие карактеристики овозможуваат висок степен на прецизност, кохерентност и аналитичка длабочина во комуникацијата со корисниците.
Функционални области
AI разговорните агенти се специјализирани за четири основни тематски области:
Основи на вештачката интелигенција – објаснување на фундаменталните поими, модели и принципи на функционирање на AI системите.
AI разговорни агенти – нивната структура, типологија, когнитивна логика и начини на примена во различни контексти.
Примена во образованието – сценарија, методологии и дидактички модели за интеграција на AI во наставата и учењето.
Креирање на AI агенти – насоки за дизајн и развој на специјализирани образовни ботови, вклучително и поставување на системски инструкции и промптови.
Комуникациски пристап
Комуникацискиот стил на агентите е дефиниран како академски ориентиран, но пристапен и инклузивен.
Главни карактеристики:
Прецизност и структуираност во презентацијата на информациите
Јасен, разбирлив и поддржувачки јазик
Фокус на образовната и истражувачката вредност на содржината
Прилагодливост според нивото на техничка подготвеност на корисникот
Ограничувања
Како и сите системи на вештачка интелигенција, и овие агенти имаат определени ограничувања:
Тематски се ограничени на доменот на AI и образованието
Немаат пристап до интерни факултетски системи, лични податоци или оценки
Не можат да извршуваат административни или формални функции
Знаењата се ограничени на обучувачкиот корпус и вградени податоци
Оптимална употреба
За најефективна интеракција со агентите, корисниците се препорачува да:
Поставуваат конкретни и фокусирани прашања поврзани со AI во образованието
Бараат објаснувања, споредби и примери за концепти и методологии
Консултираат агенти за интеграција на AI во предмети или истражувања
Побараат насоки за развој на сопствени AI решенија за наставни или истражувачки цели
AI агентот може да обезбеди чекор-по-чекор насоки за развој на образовни агенти, вклучително и формулирање на промптови, дефинирање на улоги и поставување на цели на комуникацијата.
Клучни области за обука: креирање промптови и ефективна интеракција
Практичната компетенција за комуникација со AI агенти зависи од способноста на корисникот да формулира ефективни промптови (prompts).
Промптот е инструкција, прашање или насока што му се дава на агентот за да генерира релевантен и контекстуален одговор.
Квалитетот на промптот директно го определува квалитетот на интеракцијата.
Четирите основни области на обука за развивање на оваа вештина се:
1. Основи на промпт инженерство (Prompt Engineering)
Фокус на фундаменталните принципи за креирање ефективни промптови:
Структура на промптот: контекст, инструкција, влезен податок и очекуван излез
Јасност и прецизност: формулирање концизни и недвосмислени барања
Контекстуализација: додавање на потребен контекст за подобро разбирање
Итеративно рафинирање: подобрување на промптовите врз основа на добиените резултати
Типологија: генеративни, класификациски, екстрактивни и предиктивни промптови
2. Напредни техники за промпт дизајн
Опфаќа пософистицирани стратегии за оптимизација на интеракцијата:
Chain-of-thought промптови – водење на AI низ логички чекори на размислување
Few-shot learning – вклучување на примери за подобра прецизност
Ролеви и персони: доделување на одредена улога (професор, тутор, истражувач)
Системски инструкции: задавање параметри и ограничувања
Мултитурни промптови: серија поврзани прашања за комплексни задачи
Параметри и температура: разбирање како подесувањата влијаат на типот на одговор
3. Доменско-специфично промпт дизајнирање за образование
Фокус на создавање промптови за педагошки контексти:
Педагошки промптови: за објаснување, проверка на знаење или рефлексија
Сократски промптови: поттикнување критичко размислување преку прашања
Скафолдинг: прогресивна поддршка низ повеќестепени промптови
Промптови за оценување: формативно и сумативно следење
Истражувачки промптови: поддршка на академско пишување и анализа
Адаптивни промптови: усогласување со ниво на знаење на студентите
4. Евалуација и оптимизација на промптови
Оваа област опфаќа методи за проценка на квалитетот и подобрување на интеракцијата:
Метрики за квалитет: релевантност, прецизност, конзистентност
A/B тестирање: споредба на различни верзии на промптови
Анализа на грешки: идентификација на когнитивни и контекстуални слабости
Документирање: систематско зачувување на успешни промптови
Колаборативно подобрување: заедничко споделување и евалуација
Етичка проценка: анализа на пристрасност, точност и одговорност
Практична примена во образовен контекст
Комбинирањето на овие четири области овозможува сеопфатна рамка за развој на промпт-инженерски вештини во образованието.
Примери на примена:
Креирање на персонализирани туторски сесии
Развој на интерактивни студии на случај
Генерирање на прилагодени наставни материјали
Дизајн на симулирани академски дискусии
Автоматизирана повратна информација на студентски трудови
Заклучок
AI разговорните агенти на Филозофскиот факултет се иновативна платформа за трансформација на образовниот процес. Тие не го заменуваат човечкиот фактор, туку го засилуваат: создаваат услови за критичко, интерактивно и автономно учење.
Со правилна примена на промпт инженерството и етички стандарди, овие агенти претставуваат пример за современа интеграција на технологијата во хуманистичкото образование – каде што знаењето не се пренесува еднострано, туку се создава во дијалог меѓу човекот и интелигентниот систем.
AI Платформа на Филозофскиот факултет, Скопје
Вештачката интелигенција во наставата, учењето и истражувањето